--- Opinie, pytania, odpowiedzi - część 6

Dzisiaj Karola napisała komentarz pod artykułem o Foxiku.

Już chciałem zwyczajnie odpowiedzieć komentarzem na komentarz, ale stwierdziłem że jest to bardzo ciekawe pytanie i być może warto napisać coś więcej niż trzy zdania na krzyż.

Oto komentarz Karoli:

Anonimowy pisze...

Cały czas tutaj jestem.
Nawet jak nie wystawiam komentarza, to chętnie czytam wszystkie posty.
Zastanawiam się teraz, co by było gdyby sąd postanowił oddać foksika
jego prawdziwym rodzicom. Napisałeś, że dziewczynka miała juz silne
więzi z nowymi rodzicami. Czy sąd mógł zrobić inaczej, czy decyzja,
którą podjął była już tylko formalnością?
Pozdrawiam KAROLA

7 listopada 2015 20:09

W zasadzie w tym pytaniu zawarte są dwa zagadnienia.

Pierwsza sprawa to sama instytucja sądownicza. Kto podejmuje decyzje? Jakimi przesłankami się kieruje?

A druga rzecz, to rodzice zastępczy. Ich motywacje i możliwości wpływania na ewentualne decyzje sądu.

Na dobrą sprawę Karola dotknęła jeszcze trzeciej kwestii – kim jest dziecko w tym całym procesie? Przedmiotem czy podmiotem?

Zacznę może od ustosunkowania się do pytania o decyzję sądu.

W tej materii, trudno o stosowanie jakichś prostych szablonów. Wprawdzie prawo opiera się na dość jasno sprecyzowanym kodeksie, jednak problem polega na interpretacji przepisów, a te zależą zarówno od specyficznych sytuacji rodziców biologicznych jak też od samego sędziego (który w końcu jest człowiekiem i często jego przekonania mogą przechylić szalę na jedną lub drugą stronę).

Kiedyś się zastanawiałem, czy nie dałoby się napisać programu, który w sposób jednoznaczny wydawałby orzeczenie, nie kierując się przesłankami subiektywnymi, stronniczymi.

Pewnie by się dało i pewnie nie byłby on niesprawiedliwy i jednostronny, ale z pewnością gubiłby się w detalach. Bo jak mu wytłumaczyć, czym jest „dobro dziecka”.

Osobiście cieszę się, że nie muszę być sędzią (zwłaszcza sądu rodzinnego). Taka osoba przecież nie zna rodziców, nie zna dziecka – a musi podjąć decyzję. Całą swoją wiedzę opiera na opiniach (z PCPR-u, opieki społecznej). Czasami sędziowie „zapraszają” Majkę na rozprawę, albo chociaż dzwonią. Wprawdzie opinia PCPR-u też zawiera pewne nasze spostrzeżenia i sugestie, ale jak sędzia ma jakieś pytania czy wątpliwości, to lepiej je rozwiać „u żródła”. Mam wrażenie, że w większości przypadków sędzia podejmuje decyzję przed rozprawą. Może to i dobrze, ponieważ „wystąpienie” rodziców (którzy z pewnością są w dużym stresie) z reguły nie wpływa korzystnie na ich wizerunek.

Ale są wyjątki. Zdarzyło nam się, że podczas rozprawy (gdzie wcześniej w zasadzie wszystko było jasne i oczywiste) sędzina zmieniła zdanie. Dziewczynka miała pójść w opiekę zastępczą do cioci. Wprawdzie tata biologiczny starał się, aby sąd przyznał ją jemu („mała” była odebrana mamie), jednak wszystkie przesłanki wskazywały na ciocię (problemem było choćby to, że tata był samotny i dużo pracował, często wyjeżdżając na delegacje). Jednak w czasie rozprawy ciocia zaczęła się wahać. Sędzina nawet zawróciła panią psycholog, która wcześniej się wypowiadała (niewiele brakowało, a nie udałoby się ponownie spytać jej o zdanie, bo była już na parkingu).

Sprawa nie została odroczona – dziewczynka „poszła” do taty.

Konkludując ten temat, powiedziałbym że przed rozprawą nigdy nic nie wiadomo. Czasami ta sama sprawa miałaby inny werdykt, gdyby ją prowadził inny sędzia. Są tacy, którzy wierzą w rodziców biologicznych i wielokrotnie dają im szansę, a są tacy, którzy dla dobra dziecka jak najszybciej przekazują je do rodziny adopcyjnej.

A teraz rodzice zastępczy.

Na szkoleniach dla rodzin zastępczych przeważają tacy, którzy już mają „upatrzone” dziecko. Najczęściej jest to ktoś, kto „bierze” w opiekę zastępczą jakieś dziecko z rodziny. Bywają tacy, którzy poznali jakiegoś malucha (czasami kilkunastoletniego) na przykład w domu dziecka i zapragnęli aby zamieszkał w ich rodzinie. Są też osoby, które chcą w pewien sposób „obejść” proces adopcji (który przede wszystkim jest bardzo długi, a poza tym niektórzy już się na adopcję nie mogą „załapać”). Rodzin, które chcą zaopiekować się dzieckiem, licząc się z tym, że w którymś momencie może ono wrócić do rodziców biologicznych lub „pójść” do adopcji, jest niewiele. Do tego, do takich rodzin przychodzą dzieci, których najczęściej nikt nie chce. Czyli albo mają już sporo lat, albo mają jakiś „defekt”.

Rodzice, którzy biorą dziecko w opiekę zastępczą, licząc na to, że zostanie ono z nimi do końca życia – sporo ryzykują. Przede wszystkim nie są oni „stroną w sprawie”. Gdyby w przypadku opisanym ostatnio (FOXIK), sąd podjął decyzję o powrocie dziewczynki do rodziców biologicznych, Aretha i Joy nie mieliby zbyt dużo do powiedzenia. Mogliby się jedynie odwoływać od decyzji sądu, argumentując to silną więzią między nimi a dzieckiem. Czy sąd przychyliłby się do ich prośby?
W końcu decyzja o powrocie do rodziny biologicznej też byłaby uzasadniona jakimiś okolicznościami.

Oczywiście im dziecko dłużej przebywa w rodzinie zastępczej, tym prawdopodobieństwo, że sąd wyda decyzję o umieszczeniu go gdzie indziej jest coraz mniej prawdopodobne. Zdarzały się przypadki, że rodzice biologiczni po jakimś czasie „wychodzili na prostą”. Jednak więzi z rodzicami zastępczymi były już tak silne, że dzieci nie zmieniały miejsca pobytu.

W ostatnim czasie trochę zmieniło się prawodawstwo w zakresie prawa rodzinnego. Dotychczas było tak, że jeżeli rodzice interesowali się dzieckiem w miarę cyklicznie (choćby raz w miesiącu), to prawa rodzicielskie nie były odbierane. W tej chwili, jeżeli po 18 miesiącach od momentu odebrania dziecka rodzicom, ci się nie „naprawią”, dziecko może zostać przeznaczone do adopcji.

Wniosek mogą złożyć dotychczasowi rodzice zastępczy (jeżeli chcą adoptować dziecko), lub może zrobić to sąd na najbliższej rozprawie z udziałem rodziców biologicznych. Oczywiście sędzia, jeżeli uzna że istnieją przesłanki, aby tego nie robić,  ma do tego pełne prawo.

Na trzecie pytanie niech każdy sobie sam odpowie.