KRÓLEWNA 2

Głównym celem każdej rodziny zastępczej będącej Pogotowiem Rodzinnym jest powrót dziecka do rodziny biologicznej. Zdarza się to jednak stosunkowo rzadko … i wcale nie wynika ze złych chęci rodziców zastępczych, czy innych instytucji. Rodzice biologiczni dzieci, które u nas przebywają, najczęściej sami sobie odpuszczają starania o odzyskanie swojej pociechy. Kilka miesięcy prób „bycia normalnym”, wyczerpuje ich do tego stopnia, że nie mają siły walczyć dalej. Chociaż może nie wyraziłem się precyzyjnie. Owszem, często mają siłę walczyć … słownie, pisząc rozmaite odwołania, szukając pomocy w mediach. Obiecują dziecku złote góry … A przecież tak naprawdę chodzi tylko o bycie … O bycie z dzieckiem, bycie mamą, tatą, bo nad resztą, przy odrobinie dobrej woli pomocy społecznej, da się jakoś zapanować. W mojej ocenie nie chodzi tutaj o biedę, ale bardziej o syndrom biedaka, mentalność, wybór innego stylu życia – do którego dziecko nijak nie pasuje – ale trzeba o nie walczyć. Rodzice biologiczni dzieci, które mamy pod opieką, często zachowują się jakby mieli sześć żyć (zupełnie jak w grze komputerowej). Dziwią się więc, gdy już przy pierwszym lub drugim podejściu, sąd mówi „game over”.

Naszym celem (Majki i moim) jest znalezienie dziecku rodziny. Nie ważne, czy będzie to rodzina adopcyjna, zastępcza, czy też dziecko wróci do swojej rodziny biologicznej (jak nie do rodziców, to może do jakiejś cioci, czy babci). Ważne, aby była to rodzina bezpieczna. Aby była to rodzina, w której dziecko chciałoby przebywać i dorastać. Wydawało nam się, że znalezienie rodziny, z którą dziecko zamieszka na zawsze, jest absolutnym priorytetem.

Królewna jest przypadkiem, który spowodował, że nasze przekonania, w jakiejś mierze uległy przewartościowaniu.

Krótko przypomnę jej historię.

Dziewczynka była pierwszym niemowlęciem, które zostało umieszczone w naszej rodzinie zastępczej (a trzecim dzieckiem w kategorii „open”). W dość krótkim czasie okazało się, że jest ona niewidoma, ma porażenie mózgowe i jeszcze kilka innych schorzeń. Mimo tego, że była wolna prawnie i została zgłoszona do Ośrodka Adopcyjnego, nie było żadnego zainteresowania ze strony rodziców adopcyjnych. Również na etapie adopcji zagranicznej, nic się nie zmieniało. Mieliśmy kilka telefonów od przedstawicieli agencji zajmujących się adopcją zagraniczną, jednak skala upośledzenia wszystkich przerastała.

Nam jednak wydawało się, że przecież musi znaleźć się jakaś rodzina, która zechce ją adoptować, albo choćby zechce zostać dla niej rodziną zastępczą. Uznaliśmy, że skoro my ją pokochaliśmy, to równie łatwo pokocha ją ktoś inny. Jak się później okazało, akurat w tym względzie się nie myliliśmy.

Rozpoczęliśmy poszukiwania na własną rękę. PCPR nie miał nic przeciw temu, jednak zaczął brać pod uwagę umieszczenie Królewny w Domu Pomocy Społecznej. Czas płynął … nic się nie działo. Na końcu cieszyliśmy się, że to my mogliśmy wybrać dla dziewczynki taką placówkę, która wydawała nam się najbardziej odpowiednia – przede wszystkim blisko naszego miejsca zamieszkania. I w tym momencie coś drgnęło (chociaż było to już na etapie przekazywania dziewczynki do DPS-u). Odezwali się do nas ludzie, którzy zdecydowali się zaopiekować Królewną. Już o nich kiedyś pisałem. Mam na myśli Nikolę i Teslę. Wielcy ludzie, a po ostatnim naszym spotkaniu okazali się jeszcze bardziej niezwykli.

Tesla jest niewidomy, co wydawało nam się nawet pewnym atutem, bo przecież zna świat Królewny, wie co ona czuje, jak reaguje na pewne bodźce, czy zachowania innych ludzi.

Jednak dla osób, które mogły wydać decyzję o skierowaniu na szkolenie dla rodziców zastępczych, czy też adopcyjnych – było to ogromną przeszkodą. Sugerowały one raczej rozważenie możliwości pozostania rodzicem dla dziecka zdrowego. Bardzo mnie to dziwiło, ponieważ uważałem, że dwu, czy trzyletnie dziecko, swoim temperamentem przerasta zdolności opiekuńcze osoby niewidomej. Gdy widzę nasze dwulatki, przy których trzeba mieć oczy wokół głowy, to perspektywa pozostania rodzicem przez osobę niewidomą dla niepełnosprawnej Królewny, wydawała nam się idealnym rozwiązaniem.

Tak więc Nikola z Teslą zaczęli odwiedzać naszą byłą podopieczną w Domu Pomocy Społecznej, bywało że spędzaliśmy czas wspólnie. Majka do dzisiaj nie zrzekła się opieki prawnej do dziewczynki, aby mieć realny wpływ na jej dalsze losy – które cały czas wiązaliśmy z koniecznością umieszczenia jej w jakiejś rodzinie.

Dopiero teraz zaczynam się zastanawiać, dlaczego przez cały czas nie zadawałem sobie pytania, co czuli Nikola i Tesla, przyjeżdżając w odwiedziny do małej. Widzę przecież zachowania innych rodziców adopcyjnych albo zastępczych, którzy zaczynają odwiedzać dzieci przebywające w naszej rodzinie. Wiem co czują, bo o tym mówią. Najchętniej zabraliby natychmiast dziecko do swojego domu, ale na szczęście rozumieją, że tak nie można, że odejście z naszej rodziny musi być procesem, a nie ostrym cięciem. Jedak oni wiedzą, że jest to w miarę krótki czas – maksymalnie kilka tygodni.

Nikola z Teslą nie znali tego czasu. Być może dlatego nie okazywali aż tak bardzo swoich emocji (które, jak się później okazało, były dokładnie takie same jak w przypadku innych rodziców), za to przystąpili do działania. Zaczęli poszukiwać takiej instytucji, która zdecyduje się ich przeszkolić i dać kwalifikację do pozostania rodziną dla Królewny. Przeprowadzili się więc do miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów od dotychczasowego miejsca zamieszkania, ponieważ tamtejszy PCPR wydawał się być do nich bardzo przychylnie nastawiony. Miesiące mijały … w końcu okazało się, że nic z tego nie wyjdzie. Przeszkody zaczęły się piętrzyć. Chyba największym problemem był fakt, że chodziło o dziecko z innego powiatu (żeby nie powiedzieć, że z drugiego końca Polski). Zaczęliśmy więc rozważać możliwość przeprowadzenia szkolenia dla rodziców zastępczych w naszym mieście (kolejne kilkaset kilometrów dalej). Nasz PCPR zadeklarował chęć dokonania wstępnej kwalifikacji, do której zresztą doszło. Odbyły się pierwsze rozmowy, a nawet badania psychologiczne. Nikola rozpoczęła proces poszukiwania kolejnego mieszkania – nawet była umówiona na spotkanie z zamiarem jego wynajęcia.

I w tym momencie stało się coś, czego się nie spodziewaliśmy. Nikola z Teslą stwierdzili, że nie ma sensu dalej walczyć o dziewczynkę, że dla jej dobra … się wycofują. Przedstawili argumenty, które dla nas stały się widoczne już jakiś czas temu, ale widząc ich zaangażowanie, ich pasję i miłość do Królewny, nie byliśmy w stanie im tego powiedzieć.

Królewna mieszka w DPS-ie już prawie trzy lata. To jest jej dom, ma tam doskonałą opiekę, osoby które zna, które są teraz jej rodziną. Program zajęć rehabilitacyjnych jak również kulturalno-oświatowych (jakkolwiek może to dziwnie brzmieć w przypadku niewidomego dziecka z porażeniem mózgowym) jest tak szeroki, że żaden przeciętny rodzic nie byłby w stanie zapewnić go swojemu dziecku. Być może jest to wyjątkowy ośrodek, a być może należałoby zacząć zmieniać postrzeganie tego rodzaju placówek.

Problemem przebywających w nim dzieci jest przede wszystkim brak „mamy”, czyli tego jednego, podstawowego opiekuna, który jest dla dziecka najważniejszy, którego głos zawsze wywołuje uśmiech na twarzy, na którego potrafi poczekać nawet kilka dni. DPS, w którym przebywa Królewna, ma w planach znalezienie dla każdego dziecka jakiejś rodziny, która będzie dla niego tym kimś najważniejszym. Bardzo ambitne plany. Wątpię, czy to się uda, ale być może to ja jestem człowiekiem małej wiary.

Nasza Królewna (pomijając jej choroby i zaburzenia) miała wiele szczęścia.

Dzieci przebywające w naszym pogotowiu (w ramach wolontariatu) rehabilituje Natasza. Gdy rozpoczynała swoją przygodę w naszej rodzinie, właśnie kończyła studia. Teraz jest już chyba panią doktor w zakresie fizjoterapii (a w każdym razie prowadzi już zajęcia ze swoimi studentami). Jednak mimo wszystko, cały czas możemy na nią liczyć, ponieważ przyjeżdża do naszych dzieci (nawet wówczas, gdy mamy - jak choćby teraz - „zestaw” niewymagający rehabilitacji).

Królewna była jej pierwszą małą pacjentką (podobnie jak naszym pierwszym niemowlakiem w opiece zastępczej). Gdy dziewczynka odeszła do DPS-u, zaczęła ją tam odwiedzać i rehabilitować. Początkowo Królewna traktowała Nataszę jak … pewnego rodzaju oprawcę. Niestety tego typu zajęcia nie są dla dzieci przyjemne. Wielokrotnie jest to związane z mniejszym lub większym bólem. W każdym razie, jeszcze nie mieliśmy dziecka, które cieszyłoby się, widząc panią rehabilitantkę.

Tak samo było w przypadku Królewny. Jednak w pewnym momencie coś się zmieniło. Dziewczynce zaczęły sprawiać przyjemność wspólnie spędzane chwile. Przestały się one kojarzyć z czymś nieprzyjemnym, mimo że z technicznego punktu widzenia niewiele się zmieniło.

Natasza stawała się dla Królewny „mamą”. Nie są to moje słowa, ale Nikoli, która zaczęła to w pewnym momencie zauważać.

W tej chwili Natasza zdecydowała się przejąć od Majki funkcję opiekuna prawnego.

Gdy cztery lata temu podjęliśmy decyzję o zaopiekowaniu się Królewną, to jedno z doświadczonych pogotowi rodzinnych stwierdziło, że PCPR nas skrzywdził, że nie powinien nowej rodzinie zastępczej dawać tak bardzo upośledzonego dziecka.

Wówczas zupełnie się z tym nie zgadzaliśmy.

W tej chwili uważam, że swoją chęcią pomocy Królewnie, to my teraz skrzywdziliśmy Nikolę i Teslę, a być może również Nataszę. Bywam czasami w ośrodku, w którym przebywa dziewczynka i widzę różne dzieci – również te, które mają czterdzieści lat i więcej. Są takie, które nie mówią, nie poruszają się, które nie potrafią samodzielnie jeść (nawet karmione łyżeczką). Są też takie, które pięciokrotnie przewyższają Majkę w kwestii gadulstwa – tyle tylko, że Majka chociaż mówi z sensem.

Te kilka lat temu, zarówno Majka jak i ja (nie mówiąc nic sobie) rozważaliśmy adopcję Królewny. Mimo, że serce mówiło inaczej, to trzymaliśmy się określonych założeń (reguł, które sobie wyznaczyliśmy zanim zostaliśmy pogotowiem rodzinnym). W tej chwili już takich założeń nie potrzebujemy. Zrozumieliśmy, że dzieci wielokrotnie czują się szczęśliwe, przebywając w placówce. Często nie są to dzieci odebrane tak zwanym rodzinom patologicznym. Wielokrotnie mają one swoich zupełnie normalnych rodziców, którzy odwiedzają je co kilka dni, zabierają na weekendy, święta. Jednak na co dzień są one pod opieką osób, których nie dopadł jeszcze syndrom „zmęczenia materiału”.

Z upływem czasu, pojęcie rodziny zaczyna mieć dla mnie coraz więcej wymiarów.

Historia Królewny jest dla Majki i dla mnie bardzo ważną lekcją, z której wyciągnęliśmy kilka wniosków. Myślę, że mogę się wypowiedzieć również w imieniu mojej żony.

Przede wszystkim nie możemy myśleć o szczęściu malucha, przyjmując kryteria rozwoju i opieki nad dzieckiem zdrowym. W przypadku dziecka upośledzonego lub silnie zaburzonego, może być tak, że chęć szukania i znalezienia dla niego rodziny, nie zawsze je uszczęśliwi, za to wielokrotnie możemy skrzywdzić, a nawet zrujnować życie innym osobom.

Placówki są dla ludzi. Są wspaniałe Domy Pomocy Społecznej, świetnie funkcjonujące Domy Dziecka. Pod tym względem, moim zdaniem jest coraz lepiej w naszym kraju, a nie wszystkie dzieci nadają się (a często nawet chcą) zamieszkać w rodzinie.

I trzecia sprawa, to fakt że nie ma takiego dziecka, którego nikt nie jest w stanie pokochać. A nawet wydaje mi się, że w wielu przypadkach, miłość która nie przekłada się na 24 godzinną opiekę, może być dużo bardziej wartościowa.