--- Wypalenie emocjonalne

 

Z pewnością mnie to czeka. Zastanawiam się nie „czy”, lecz „kiedy”. Dawniej wydawało mi się, że pewnego dnia pojawi się jakieś dziecko, przy którym powiem „mam dość”. Będzie to taki Kapsel, albo Balbina. Albo wręcz przeciwnie – taka Smerfetka, albo Ploteczka. Jednak z biegiem lat zaczynam dochodzić do wniosku, że wypalenie emocjonalne jest procesem, który prawdopodobnie w moim przypadku już się rozpoczął. Rozpoczął się również w przypadku wielu innych rodziców zastępczych... chociaż pewnie wielu z nich nie dopuszcza do siebie takiej myśli.

Moje dzisiejsze rozważania nie dotyczą rodziców, którzy zaopiekowali się jakimś jednym dzieckiem i od lat tworzą zwyczajną rodzinę. Patrzę głównie na siebie, ale też inne rodziny zastępcze, w których ma miejsce rotacja dzieci. Jedne przychodzą, inne odchodzą... a jeszcze inne pozostają i na to wszystko patrzą. Są też dzieci biologiczne. Jakie są ich przemyślenia, nawet jeżeli nikt je o to nie pyta?

Często się zastanawiam, kiedy zacznę używać zwrotów „poczekam na decyzję”, „ja tylko robię swoje”, a nawet „mi to wisi”.

Patrzę na Stokrotkę, która jest mi chyba niemal tak samo bliska jak Ploteczka. Ale co znaczy to „niemal”?

Czy będę gotów zaakceptować decyzję sądu o umieszczeniu dziewczynki w rodzinie jej babci? Teoretycznie sytuacja byłaby idealna. Ale tylko teoretycznie. Stokrotka nadal przebywałaby w środowisku, z którego została zabrana. A nawet gorzej... stałaby się lekiem, który ma uzdrowić pewne relacje, zdrowie psychiczne niektórych osób. Na jednym z niedawnych spotkań, Majka zapytała babcię „Pani jest pewna, że sobie poradzi? Nie ze Stokrotką, ale z całą tą sytuacją?”. Odpowiedzią była cisza. Nie zamierzam tej ciszy przeoczyć przy najbliższej ocenie dziewczynki, z którą sąd zapewne się zapozna.

Ale machina już ruszyła. Za nami opinia OPS-u, wywiad w rodzinie babci, rozmowa z psychologiem. I co? OPS wystawił laurkę. Majka na to „słucham?”. Nie każda rodzina jest klientem ośrodka pomocy społecznej. Nie każda nie potrafił sobie poradzić z dwójką swoich dzieci. Czy potrafi poradzić sobie z wnuczką?

Bliźniaki?

Mama nie odzywa się od ponad miesiąca. Nie wiem, czy stwierdziła, że powinna pozwolić dzieciom odejść, czy zwyczajnie popłynęła. Tata się uaktywnił. Przez pierwsze dwa lata pobytu chłopców w naszej rodzinie praktycznie nie istniał. W ich życiu pojawił się na etapie odwołania od decyzji sądu o odebraniu praw rodzicielskich. Teraz chce o nich walczyć. Mówi, że przyjedzie pod nasz dom choćby na chwilę... żeby tylko ich zobaczyć. Ale widywany jest o piątej nad ranem... nawalony z siatką piw. Romulus z Remusem nie zadają pytań, dlaczego od miesiąca nie widują mamy i taty. Za to zupełnie spontanicznie potrafią zapytać o nowych rodziców, z którymi zamieszkają.

Nie żałuję tych trzech lat opisywania różnych sytuacji, przedstawiania argumentów, że powrót do rodziny biologicznej nie będzie dobrym rozwiązaniem. Chociaż może kiedyś stwierdzę, że przyczyniłem się do upadku rodziców chłopców. Może Bliźniaki mi to wypomną. Może ich losy wcale nie potoczą się tak jak bym chciał.

To może jeszcze Calineczka.

Dziewczynka ma zaledwie trzy miesiące... może nieco więcej. Uśmiecha się do mnie, lubi ze mną przebywać. Do Majki oczywiście jeszcze bardziej się uśmiecha i w jej towarzystwie częściej (głośniej) domaga się zainteresowania sobą.

Ale ma dwójkę starszego rodzeństwa.

Jakiś czas temu wspominałem o chłopcach, którzy z pogotowia rodzinnego poszli do rodziny zastępczej, by po kilku miesiącach ponownie wrócić do tego pogotowia. Tak zwane „zwrotki”. Dzieci, których nikt nie ewidencjonuje, nikt nie zadaje pytań... przecież wciąż przebywają w pieczy zastępczej. Co z tego że w innych rodzinach?

To byli właśnie bracia Calineczki. Starszy z chłopców chodzi już do szkoły. Bardzo lubi spotykać się z Calineczką. Wie, że to jego siostra. Lubi trzymać ją na kolanach. Dopytuje, kiedy znowu ją zobaczy.

Podjęliśmy jednak wraz z rodzicami zastępczymi braci Calineczki decyzję, że będziemy te kontakty ograniczać. Dziewczynka szybko znajdzie rodzinę adopcyjną... chłopcy raczej nie. Moglibyśmy forsować ideę, że nie rozdziela się rodzeństw. Moglibyśmy poszukiwać rodziców dla całej trójki. Ale nie chcę, aby Calineczka wystąpiła w roli przynęty.

Coraz częściej dochodzę do wniosku, że dobro dziecka nie powinno być jedynym wyznacznikiem naszego postępowania. Chyba słuszne jest twierdzenie, że piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami.

Już teraz żałuję, że nie udostępniłem rodzicom zastępczym Ptysi adresu do tego bloga. Balbina wróciła na dawne tory. Zakończyła miesiąc miodowy. Rozpoznała teren i zaczęła walkę o przywództwo. Jest jeszcze gorzej niż było u nas. Afrodyta (nowa mama Balbiny) z przerażeniem w głosie mówi „ona ma tylko pięć lat, a zachowuje się jak nastolatka... ona na mnie krzyczy”. Tata zastępczy mówi z kolei „to nie tak miało być, piecza zastępcza jest tylko tymczasowa”. Rozumiem ich niepokój, chociaż przecież wspólnie z Jowitą mówiliśmy, że przyjmują Ptysie być może na zawsze... najprawdopodobniej na zawsze. Ale pewnie to jest tak jak z napisem na paczce papierosów: „palenie powoduje raka”. Nikt nie wierzy, że to się ziści.

Sąd po raz kolejny naciska na PCPR w sprawie umieszczenia całej trójki (czyli jeszcze z Billem) w jednej rodzinie. Niby jest to pytanie o możliwości, niby jest to tylko delikatna sugestia. Jednak efekt motyla powoduje, że emocje rodziców zastępczych Ptysi sięgają zenitu. Czy przyjąć pod swój dach jeszcze Billa? My mówimy „absolutnie nie”. Aktualni rodzice zastępczy Billa też mówią „nie”. PCPR kusi... nie wiem czym – może przejściem na zawodowstwo, może dofinansowaniem rozbudowy domu. Bill rozpieprzy całą tę kruchą konstrukcję, która nawet bez niego może rozsypać się jak domek z kart.

Gdy Balbina wejdzie w okres dojrzewania, jej tata zastępczy będzie miał 75+. Myślałem, że jest dużo młodszy. Czy jeszcze będzie mu się chciało?

Wspomnę jeszcze o Paprotce. Sędzia zapytał :

• Dlaczego nie przyszła pani na badanie kompetencji rodzicielskich w OZSS?

• Byłam chora.
• A co pani było?
• Jak to co... miałam katar i kaszel.

Jak bardzo ta mama mnie podbudowuje. Nie dzwoni, nie spotyka się z Paprotką. Posługuje się młodzieżowym żargonem i używa wielu wulgaryzmów. Szkoda tylko, że na pierwszej rozprawie nie powiedziała, że ma „wyjebane” na swoje dzieci. Ale jednak na drugi wyznaczony termin spotkania z psychologami przyjechała. Majka nawet stwierdziła, że całkiem fajnie bawiła się ze swoimi dziećmi. To co? Może damy jej jeszcze jakąś szansę?

Podsumuję ten wpis refleksją na temat Jowity. Nigdy nie poświęciłem jej więcej niż kilka zdań, chociaż jest matką chrzestną tego bloga. Jowita jest naszym koordynatorem... można powiedzieć urzędnikiem. Kilka lat temu niemal zmusiła mnie do pisania, bo podobno potrafiłem. Właściwie to nie wiem co potrafiłem? Już sobie przypomniałem... potrafiłem motywować ludzi do pozostania rodzicem zastępczym. Chyba jednak zmieniła zdanie. Teraz mówi, że nie zagląda na bloga bo nie ma czasu.

Czasami spotykam się z opiniami typu „co ona właściwie dla was robi?”, albo „przecież to jest jej praca”. A ja do Majki kiedyś powiedziałem, że musimy dbać o Jowitę, bo jej koniec czasami może też być naszym końcem. Niedawno udałem się do naszego PCPR-u. Na własnej skórze przekonałem się, co może poczuć ktoś, kto jest nieznany... kto dla pewnej pani za biurkiem jest nikim. Miałem przyjść o umówionej godzinie i podpisać jakiś papier. W czasach epidemii wszystko jest pozamykane na trzy spusty. Nie ma dzwonków, domofonów... są tylko szklane drzwi. Gdy ujrzałem panią wychodzącą zza tych drzwi, bardzo się ucieszyłem. Próbowałem jej powiedzieć, że jestem umówiony, że mam się zgłosić do pokoju 33, że...

O mało nie obcięła mi palców zatrzaskując drzwi tuż przed moim nosem. Przez chwilę pomyślałem, że może już jestem duchem, bo nie odezwała się ani słowem. Dobrze, że akurat Jowita była fizycznie (a nie zdalnie) w pracy. Machnęła swoją kartą magnetyczną i drzwi się otworzyły. Nawet zaprowadziła mnie dalej i wprowadziła do pokoju 33. Siedząca za biurkiem pani spojrzała na mnie i delikatnie mówiąc, kazała się wynosić. „Pan tutaj niczego nie podpisze, dlaczego Jowita pana tutaj wpuściła, proszę wyjść, nie wie pan, że jest pandemia?” Próbowałem zebrać myśli. Pomyślałem sobie, że pani w markecie (w którym robię zakupy) też zapewne wie, że jest epidemia... a jednak nie każe mi się wynosić. Na szczęście w porę pojawiła się pani kadrowa, która wiedziała, że przyjdę.

Często zapisuję sobie pewne sytuacje, zwroty, czy zachowania dzieci. Teraz już wiem, że to się nazywa notatka terenowa. Robię to w momencie gdy coś się wydarza, a potem nie pamiętam, czy już tę informację wykorzystałem, czy jeszcze nie. Mam wrażenie, że opisane poniżej zdarzenie już przedstawiałem, chociaż było to całkiem niedawno. Trudno... powtórzę to w kontekście opisu Jowity.

Majka wyszła z dziećmi na spacer, zapominając zabrać z sobą telefon. Jowita próbowała się do niej dodzwonić trzy razy. Nie wysłała do mnie maila, ani do mnie nie dzwoniła (chociaż też ma taki zwyczaj). Dlatego nie odbierałem. Zdecydowanie chciała porozmawiać z Majką. Po powrocie ze spaceru powiedziałem „Majka, zadzwoń do Jowity... jest dziecko do umieszczenia”. Jak to strasznie brzmi: „do umieszczenia”. Po rozmowie zapytała „skąd wiedziałeś?”. Przecież to proste... jestem jasnowidzem. Nie przewidziałem tylko tego, że dzieci jest dwoje. A właściwie dwie. Małe dziewczynki znalezione przez policję nad jeziorem, niekompletnie ubrane z pijaną matką. Interwencyjnie zostały umieszczone w najbliższym pogotowiu rodzinnym. Najbliższym... ale jednak należącym już do innego powiatu. Wyraziliśmy zgodę na przyjęcie tych dziewczynek, chociaż razem z Jowitą na tym nie poprzestaliśmy, mimo że nie były to już godziny jej pracy. Gdzie były dzieci? Tego też nikt nie wiedział. Powiedziałem do Majki: „zadzwoń do Lisków... tylko oni z tego powiatu byliby skłonni przyjąć dziesiąte i jedenaste dziecko”. Bingo. Dzieci okazały się być bardzo zadbane. Czyste, elokwentne jak na swój wiek. Mama po wytrzeźwieniu całkiem rozsądna, jej partner żałujący, że ją wypieprzył z domu. Ojca już nikt nie pytał, skoro w środku nocy odmówił przyjęcia swoich dzieci. Zadaliśmy pytanie „jaki to będzie sąd?” Boże... znowu sędzina Bliźniaków, Smerfetki, Chapicka, Sasetki i Maludy. Zanim cokolwiek ruszy, minie kilka miesięcy. Nastąpiła mobilizacja wszystkich, którzy mogli mieć jakikolwiek wpływ na decyzję sądu (tego w którym wszystko się rozpoczęło), mającego dwa wyjścia... umieścić dziewczynki w naszej rodzinie, albo warunkowo oddać je mamie. Druga opcja zwyciężyła. Mam nadzieję, że była to słuszna decyzja.

Wrócę na koniec do mojej przewodniej myśli tego wpisu, i do moich notatek terenowych. To nie było tak, że sobie usiadłem godzinę temu i napisałem to co właśnie opublikowałem. Pisałem ten tekst kilka tygodni. Bywało, że wieczorem przed snem dopisałem tylko jedno, albo dwa zdania.

Od czasu gdy w szkole pisałem rozmaite opowiadania, rozprawki, czy jakkolwiek się nazywały formy przelewania myśli na papier, zawsze miałem problemy z wstępem i zakończeniem. Chyba tak już mi to pozostanie do końca.

Dzisiaj zakończenie pojawiło się zupełnie nieoczekiwanie, a dotyczy ono Ptysi. Majka tylko powiedziała: „proszę, nie pisz jeszcze nic o tym na blogu”. Oczywiście spełnię jej prośbę. Wspomnę tylko, że mój komentarz był bardzo krótki - „ja pierdolę”.