ROMULUS i REMUS 5

Wielkimi krokami zbliża się kolejne posiedzenie zespołu, którego zadaniem jest ocena wszystkiego, co dotyczy bliźniaków. Wkrótce powinien wreszcie zostać ustalony termin rozprawy w sądzie, na którą prawdopodobnie też zostaniemy zaproszeni.

Na zespół zawsze przygotowuję pisemną ocenę sytuacji dzieci, ich postępów i niedociągnięć. Tym razem nie mam pojęcia o czym mam pisać, ani też nie wiem, czy w ogóle odezwę się w sądzie. Tak prawdę mówiąc, to niewiele mam do powiedzenia, bo wszystko co jest ważne, mógłbym opatrzyć klauzulą „prawdopodobnie”. A w sądzie liczą się tylko fakty.

Już wiemy, że będzie wniosek o ponowne badanie więzi... pierwsze rodzicom się nie spodobało. Zastanawiam się tylko, które opisane wnioski, sugestie i propozycje zostaną podważone i z jakiego powodu.

Opinia biegłych psychologów jest miażdżąca zarówno dla matki, jaki i dla ojca. Miałem okazję ją przeczytać. To było jak deja vu. Gdyby nie opieranie się na konkretnych przykładach, to pomyślałbym, że biegli do perfekcji opanowali „kopiuj i wklej”.

Kilka losowo zaczerpniętych fragmentów z tego opracowania:

Chwiejność emocjonalna i uczuciowa. Spłycona uczuciowość wyższa. Niska wrażliwość na uczucia i potrzeby dzieci, nieczytelność i nieprzewidywalność. Zaniedbywanie emocjonalne dzieci, poświęcanie im zbyt małej ilości czasu. Pozorowane działania mające na celu ukazanie swojej sytuacji jako stabilnej i dającej gwarancję prawidłowego wychowywania dzieci. Niedostrzeganie popełnianych błędów, brak właściwego wnioskowania, stawianie siebie w roli ofiary. Celowe wprowadzanie w błąd osoby nadzorujące i instytucje pomocowe rodziny. Prowokowanie, agresywne zachowanie, wszczynanie awantur. Akcentowanie pozytywnych działań i skrótowe traktowanie negatywnych aspektów swojego funkcjonowania. Niedostrzeganie negatywnego wpływu patologicznego funkcjonowania na nieprzewidywalność zachowań i poczucie bezpieczeństwa u dzieci. Niska świadomość mechanizmów własnego uzależnienia, będąca dużym czynnikiem ryzyka kontynuowania nałogu.

Psycholożki nie dały mamie najmniejszej nadziei na poprawienie kompetencji rodzicielskich, gdyż wieloletnie zaburzenia stanu psychicznego wynikają nie tylko z uzależnienia od alkoholu, ale także z zakłóceń w funkcjonowaniu społecznym i emocjonalnym, po części będących skutkiem traumatycznych doświadczeń w wieku dziecięcym.

Tata chłopców został opisany nieco mniej szczegółowo. Być może dlatego, że sam przyznał, iż jego więzi i relacje z dziećmi są powierzchowne, oparte głównie na poczuciu przynależności biologicznej i rodzinnej. Utrzymywał również, że z mamą ich wspólnych dzieci nie jest w związku. Zdaniem psychologów, jest skupiony na sobie, swoich potrzebach i problemach własnej egzystencji. Ma trudności z utrzymaniem pracy, jest uzależniony, nie ma stałego miejsca zamieszkania. Jest mało refleksyjny, mało krytyczny, ale bardzo by chciał, aby dzieci wróciły do swojej mamy.

Mógłbym powiedzieć, że jest to typowy obrazek rodziców biologicznych, jakich miałem okazję dotychczas poznać. Jest to też szablonowy opis, jakich kilka miałem okazję kiedyś przeczytać. Spośród innych wyróżnia się tym, że dotyczy on również ojca dziecka (bo ten najczęściej nie uczestniczy w badaniu), oraz że w końcowym fragmencie jest wyraźna sugestia o umieszczeniu dzieci w rodzinie adopcyjnej, gdyż matka wykazuje niskie kompetencje rodzicielskie i jej funkcjonowanie w roli matki i partnerki wskazuje na większe problemy adaptacyjne i osobowościowe.

Gdyby do tego dodać szczegóły potwierdzające zawarte w opinii tezy (których nie będę tutaj przytaczał), to w zasadzie dla sądu wyłania się bardzo klarowny obraz sprawy. Nic, tylko przyklasnąć i odebrać rodzicom ich prawa do dzieci.

Jest jednak pewne ale... Wszystko dotyczy sytuacji i zachowań rodziców do momentu, gdy chłopcy zostali umieszczeni w naszej rodzinie, a nawet do momentu przeprowadzenia badania psychologicznego.

W chwili obecnej jest sielanka. Rodzice przestali się upierać, że nie są już parą. Tata nadal ma zakaz zbliżania się do mamy, ale sąd wydał postanowienie, że mogą razem przyjeżdżać w odwiedziny do dzieci. Tak też się dzieje. Przyjeżdżają, są uśmiechnięci, mówią jednym głosem. Oboje ukończyli terapię. Mama ma stałą pracę, zaczęła spłacać długi. Dba o mieszkanie. Rozumie, że to jeszcze nie ten czas, aby dzieci do niej wróciły, że musi wszystkim pokazać, iż obecny stan nie jest chwilowy, że bardzo kocha dzieci i żyć bez nich nie może, że jest między nimi bardzo silna więź, że... i tak dalej wciska te „pierdy” wszystkim naokoło. Wszystkim, którzy mogą mieć w tej sprawie coś do powiedzenia.

Być może sąsiedzi mówią: To ta rodzina, której odebrano dzieci z biedy, to ta rodzina, której nikt nigdy nie pomógł. Tak, to ta rodzina, która teraz z mozołem wstaje na nogi. Przecież trzeba do niej wyciągnąć pomocną dłoń.

Być może kurator z asystentem rodziny doszli do wniosku, że przecież mama bardzo się stara. Krok po kroku realizuje wszelkie ich zalecenia. Jest za dobra na to, aby odebrać jej dzieci.

Tylko kto patrzy na dobro naszych bliźniaków? Czy jest ktoś, kto powie inaczej niż mama chłopców, która wykrzykuje do Majki „jak pani może mówić, że odebranie mi praw rodzicielskich może być dla dzieci czymś dobrym!”.

Nikt tak nie powie, bo każdy stoi na innym polu tej szachownicy, z którego jawi się zupełnie inny obraz sytuacji. My jesteśmy teoretycznie najbardziej zorientowani w temacie, ponieważ opiekujemy się dziećmi, znamy rodziców, babcię, mamy dostęp do rozmaitych opinii, znamy historię rodziny. Niestety o wielu sprawach nie możemy powiedzieć w sądzie, bo to są tylko przypuszczenia, albo nasza subiektywna ocena sytuacji. Nie możemy opowiedzieć o wielu rzeczach, bo nie byliśmy tego świadkiem, bo nie możemy powoływać się na słowa innych.

To jak wielką metamorfozę chłopcy przeszli przez rok pobytu w naszej rodzinie, mogłaby tylko potwierdzić babcia dzieci, która pamięta jacy byli jakiś czas temu, a jacy są teraz. Romulus nie jest już agresywny. Czasami podnosi rękę w górę, aby uderzyć Remusa... i w połowie ją wyhamowuje. Widać jak walczy ze swoimi emocjami, bo poznał pewne zasady. Być może są to już jego zasady. Remus stał się pewny siebie. Gdy jedzie tramwajem lub pociągiem, to stwierdza „O, tam są tory!”. Romulus nie jest jeszcze tak zdecydowany, bo jego stwierdzenia mają formę pytania „Tam są tory?”. Ale gdyby umiał pisać, to do Majki napisałby sms-a „ciociu proszę zadzwoń”. Jego rodzice ciągle są na etapie „chcę” i „niech” - „chcę się spotkać”, „niech pani zadzwoni”. Jednak babcia niczego nie potwierdzi, bo nie będzie zeznawać w sądzie. Ma takie prawo i z tego skorzysta. Obawia się, że mogłaby stracić kontakt z rodzicami bliźniaków, bo przecież również jest zdania, że dzieci nie powinny wrócić do rodziny biologicznej, a nawet że adopcja byłaby dla dzieci najlepszym rozwiązaniem. Nie chcemy jej namawiać, chociaż uważamy, że nie straciłaby go, ponieważ rodzice prędzej czy później przyszliby po wsparcie finansowe. Już teraz babcia wielokrotnie sponsoruje atrakcje, czy nawet przyjazdy rodziców do bliźniaków. Tata chłopców zrobił nam ksero opinii psychologicznej (dzięki temu mieliśmy okazję się z nią zapoznać). Nie omieszkał jednak wykasować babci na 5,20 a potem tę samą kwotę zażądał od Majki. Ma chłopak dar do interesów... szkoda tylko, że pracy się nie ima.

Każdy kolejny dzień pobytu dzieci w naszej rodzinie działa na ich niekorzyść. Te więzi o których mówi mama, są coraz silniejsze. Tyle tylko, że między dziećmi, a nami.

Niedawno Majka zabrała bliźniaki w odwiedziny do rodziny, która przez jakiś czas była dzieciom bardzo bliska. Chłopcy spędzili u niej ubiegłoroczne wakacje, a później wielokrotnie jeszcze zawoziliśmy ich na dzień, czy dwa. W pewnym momencie pojawił się nawet pomysł wzięcia chłopców w pieczę zastępczą. Jednak tym razem (po kilku miesiącach) nie było tak fajnie jak kiedyś. Dzieci bały się spuścić Majkę z oczu. Nie chciały pójść do ogrodu, aby się pobawić. W końcu poszły – upewniwszy się, że Majka na pewno ich nie zostawi.

Gdyby sąd jakimś trafem wydał decyzję o powrocie do domu rodzinnego, to jestem przekonany, że mama natychmiast przyjechałaby po dzieci i je zabrała. Ona nie ma żadnej świadomości jak ważny jest proces przechodzenia dziecka z jednej rodziny do drugiej, a przygotowanie i realizacja planu powrotu byłaby możliwa tylko przy udziale jej, naszym, i współpracy kuratora oraz asystenta rodziny. Niestety u nas nie ma obowiązku stworzenia takiego planu powrotu. Jest decyzja sądu... rodzic może zwyczajnie odebrać dziecko. Nikt nawet by nie powiedział, że mama przyjechała po dzieci jak po paczkę... bo przecież to rodzina, to biologicznie zakorzenione więzi. Mama, to przecież najważniejsze słowo dla dziecka.

Czasami mam jednak poważne wątpliwości, czy rodzice bliźniaków aby na pewno do tego dążą. Zwłaszcza tata, który jeszcze niedawno nie za bardzo był zainteresowany wspólnym wychowywaniem chłopców. Musi przecież zdawać sobie sprawę z tego, że powrót dzieci do rodziny, oznacza również powrót starszego rodzeństwa naszych chłopców. Czy aby na pewno jest gotowy na zaopiekowanie się również dwójką nieswoich dzieci? A czy mama jest gotowa? My w tej chwili mamy pod opieką czwórkę i widzę jak wiele czasu trzeba tym dzieciom poświęcić. A przecież Majka jest w pełni dyspozycyjna. Do tego ja też raczej nieco różnię się od taty chłopców.

Obawiam się, że wszystko to jest gra nastawiona na jeden cel – umieszczenie dzieci razem w jednej rodzinie zastępczej, a nawet w domu dziecka. Bo to jest wygodne. Dopóki opcja adopcji nie istniała i nie była znana opinia biegłych, wszystko toczyło się leniwie. Tata czasami interesował się dziećmi, czasami nie. Mógł bez skrępowania powiedzieć, że wychowywanie własnych dzieci nie jest jego marzeniem. Wszystko zmierzało we właściwym kierunku. Teraz trzeba zacząć się starać.

Mama kiedyś powiedziała do Majki: „pani sobie zdaje sprawę, że ja ich wtedy więcej nie zobaczę?”. I chyba o to właśnie chodzi.

Zastanawiam się tylko na co czeka sędzina. Wszystkie karty są rozdane już od kilku tygodni, a termin rozprawy jeszcze nie został wyznaczony. Może myśli...

I ma o czym, bo są trzy opcje do wyboru, a każda poparta opiniami i stanowiskiem różnych stron.

Obawiam się, że sędzina może spełnić ukryte pragnienie mamy, wydając decyzję o umieszczeniu całej czwórki w jednej rodzinie zastępczej (chociaż wie, że takiej rodziny w naszym powiecie nie ma). Sprawa wróci do ponownego rozpatrzenia, a potem w grę będą wchodzić dwie (albo trzy) odrębne rodziny zastępcze... a może wspólny pobyt, ale w domu dziecka. Niby dlaczego nie, placówki nadal mają się świetnie.

Może jednak skreślę parę słów na najbliższe spotkanie zespołu. Byle bym tylko trzymał się faktów.

Nie mogę napisać, że tata wieczorową porą, wyrażając się bardzo powoli i artykułując każdą głoskę, próbował przełożyć ranne spotkanie z następnego dnia... to byłaby insynuacja.

Nie mogę napisać, że rodzice nie odebrali wiadomości sms-owej, iż babcia czeka z chłopcami rano na placu zabaw, po czym wieczorem zadzwonili z pretensjami, że mają utrudniane kontakty z dziećmi. Dlaczego sami nie odezwali się rano? Przecież to spotkanie było wcześniej zaplanowane. Czyżby odsypiali imprezę (oczywiście bezalkoholową)?

Nie mogę powątpiewać w szczere chęci rodziców do spotkań z bliźniakami, bo przecież do nas przyjeżdżają. Ale dlaczego nie wykorzystują okazji, gdy dzieci dwa weekendy w miesiącu spędzają u swojej babci? Mają do niej dwa kroki, a babcia podobno nie czyni przeszkód. Stać ich tylko na dwugodzinne spotkanie. Tyle tylko, że jest to informacja niesprawdzona – może to tylko plotka.

Nie mogę napisać, że rodzice razem mieszkają mimo zakazu zbliżania się do siebie, bo tego nie widziałem. Czy wyjechali razem na wakacje? Nie wiem. Co z tego, że w tym samym czasie. Przecież jasno się wyrazili, że ona jedzie z koleżanką, a on na ryby.

Mogę jednak napisać, jak zachowują się dzieci po spotkaniu z rodzicami lub z babcią, bo to są fakty.

Niedawno Majka przywiozła chłopaków niedzielnym popołudniem. „Gdzie byliście?”, zagadnąłem Remusa, gdy go zobaczyłem. „U babci. Dostałem od niej nowe sandały”. Okazało się, że sandały dostał od mamy, która odwiedziła go dzień wcześniej.

Innym razem wracaliśmy samochodem od babci. „A mama była?”, zapytałem. „Nie”, odpowiedział Remus. „A tata?”, „Też nie”, zawtórował mu Romulus. Zdziwiło mnie to, ponieważ rozczulali się na temat koktajlu bananowego, który przyrządziła im babcia, a zapomnieli o odwiedzinach rodziców. A może nie chcieli o tym pamiętać?

Po powrocie ze spotkania z rodzicami, Remus przez jakiś czas jest smutny. Po Romulusie za to wszystko „spływa”. Chyba będę musiał dodać, że mimo szczerych chęci, nadal widać to, że Remus jest przez mamę wyróżniany.

Żal mi chłopców. To nie ja powinienem im towarzyszyć w nauce jazdy na rowerze, to nie ja powinienem patrzyć jak stają się coraz mądrzejsi, coraz bardziej świadomi swojej odrębności. Ostatnio miałem okazję zabawić się z Remusem w kalambury. Na razie tylko ja odgaduję. Chłopiec dał mi do rozwikłania słowo „ancepapy”. Miał wielki ubaw, gdy mimo wielu prób, nie udało mi się na końcu rzec: „aaaa, to jest ancepapy”. Wiem chociaż, że jest to coś, co słychać. Jego rodzice nawet tego nie wiedzą.

Gdy przeglądamy czasami zdjęcia, to chłopcy mówią „to jest nasz dom”. Jak długo jeszcze i ile takich domów przed nimi?

Pewnie niejedna osoba zachodzi w głowę, dlaczego tak bardzo zależy mi na adopcji. Czy aż tak bardzo pokochałem chłopców, że nie potrafię wyobrazić sobie ich powrotu do rodziny biologicznej? A może to mi, chodzi po głowie ich przysposobienie?

Nie... nic z tych rzeczy. W naszej rodzinie, to Majka bardziej przywiązuje się do dzieci. Ja podchodzę do wszystkiego bardziej zadaniowo. Bliźniaki są wprawdzie bliskie mojemu sercu, ale moje zamierzenie jest niezmienne od momentu, gdy chłopcy przekroczyli próg mojego domu. W tym wypadku, od samego początku było ono sprzeczne z ideą rodzicielstwa zastępczego, czyli zrobieniem wszystkiego, aby dzieci wróciły do mamy. Być może dlatego, że mamę znamy już dużo dłużej... przecież starszy brat chłopców też kiedyś z nami mieszkał.

Niestety mój cel staje się coraz bardziej utopijny. Również dlatego, że zaczyna brakować mi argumentów.

No bo czy kogoś przekona to, że nie chciałbym, aby moi chłopcy stali się tacy sami jak ich ojciec? A nawet jeżeli nie ten ojciec, to kolejny bardzo podobny. Przecież ich mama jest jak pałeczka przechodnia. Ojcowie jej dzieci są grupą nadal spotykających się znajomych. Dziś ten jest ojcem, jutro tamten. I każdy z nich lubi swoje życie, i każdy w głębi serca wcale nie chce niczego w nim zmienić. Gdy za dwadzieścia lat dzieci naszych bliźniaków trafią do pieczy zastępczej, ktoś z PCPR-u powie „skądś znam to nazwisko”. Nie trafią? Mógłbym się założyć... lubię wieloletnie zakłady.

A dlaczego nie rodzina zastępcza długoterminowa? Właśnie dlatego, że mama jest „za dobra”. Nie odpuści i wiecznie będzie mącić w głowach zarówno chłopcom, jak też ich nowym rodzicom zastępczym. To zaczyna dziać się już teraz. Spotkania z mamą przestają być dla chłopców obojętne. Pisałem wyżej, że Remus jest wówczas smutny, a Romulusowi wszystko „wisi”. Tyle tylko, że ten drugi staje się później nieposłuszny, nieprzetłumaczalny. Czasami mam ochotę nim wstrząsnąć, licząc na to, że wróci ten chłopiec sprzed kilku dni. Mija tydzień lub dwa, i wszystko zaczyna się od początku.

Ale to przecież nie są argumenty... przynajmniej dla sądu.