--- Cietrzew

W zasadzie to ja jestem spokojnym człowiekiem. Bywa jednak, że raz na jakiś czas się zacietrzewiam. Poprzednim razem miało to miejsce, gdy byłem nastolatkiem. Poszedłem do sklepu spożywczego i ustawiłem się grzecznie w kolejce za obsługiwanym właśnie klientem. Po mnie przyszła jakaś stara baba (teraz to bym powiedział, że dziewczyna w średnim wieku). Stanęła z drugiej strony i powiedziała, że mnie nie wpuści przed siebie, bo w tym sklepie ogonek ustawia się od prawej strony. Byłem tam po raz pierwszy i nie musiałem znać zwyczajów... więc jej „pocisnąłem”.

Wczoraj miało to miejsce po raz drugi. Wdałem się w dyskusję z pewną osobą na jednej ze stron w internecie. Po czasie okazało się, że ją obraziłem. Ale do takiego wniosku doszedłem, gdy wyjawiła, że jest mamą adopcyjną. Zresztą nie ukrywała, że poczuła się dotknięta.

Wszystko zaczęło się od umieszczenia na tej stronie linka do mojego bloga (zresztą z bardzo miłym komentarzem). No i odezwała się dziewczyna, która stwierdziła, że mamy jakieś pretensje do losu o to, że musimy oddać dzieci do adopcji, że jako rodzina zawodowa dostajemy kasę, więc nie mamy prawa do emocji, nie powinniśmy pozwolić aby dziecko nas pokochało. Krótko podsumowując: „zaopiekuj się dzieckiem, a potem wypad z jego życia”. Przez jakiś czas byłem cierpliwy, ale w końcu mnie poniosło. Nawet przeszliśmy pod koniec na formę Pan/Pani... chociaż nie ja zacząłem.

Za chwilę przytoczę moje odpowiedzi. Niestety nie mam prawa cytować wypowiedzi strony przeciwnej (bo chyba dotyczyło to grupy zamkniętej na FB), więc można się tylko domyślać jakie zarzuty były skierowane w moją stronę.

Zdecydowałem się na ten dzisiejszy wpis, ponieważ okazuje się, że wchodzi tutaj sporo osób oczekujących na adopcję, albo rozważających taką ewentualność. Tym razem zacytuję jednego z polityków: „nie idźcie tą drogą”.

Nasza pani psycholog z ośrodka adopcyjnego uważa, że mamy ogromne szczęście do rodziców adopcyjnych. Chociaż może nie tyle my, co dzieci, które od nas odchodzą. Chęć zresetowania całej historii dziecka i rozpoczęcia wszystkiego od zera, jest często przeogromna. I bywa, że na tej chęci się nie kończy.

Patrząc na kontekst wczorajszej dyskusji, z jeszcze większą pokorą podchodzę do naszych relacji z rodzicami Plotki. Wczoraj po raz pierwszy przyjechali z dziewczynką do naszego domu. I co? Nic. Przy pożegnaniu było trochę płaczu, ale to jest normalne, bo starsze dzieci też często trzeba końmi wyciągać. Ploteczka okazuje swoje niezadowolenie tak jak potrafi.

A teraz moje odpowiedzi. Jeżeli dyskusja rozwinie się jeszcze w ciekawym kierunku, to będę dopisywał.

Właśnie o to chodzi w całej idei pieczy zastępczej. O przywiązanie, o więzi, których trzeba dzieci nauczyć. Więź jest umiejętnością, którą zdobywa się w długotrwałym procesie. Jeżeli dziecko nie nauczy się tego w ciągu kilkunastu początkowych miesięcy swojego życia, to skutki tego mogą być bardzo bolesne (zarówno dla niego, jak i jego przyszłej rodziny). Rodzicielstwo zastępcze to nie jest zwykła praca, to nie jest zwykła opieka nad dzieckiem. Rodzina zastępcza ma być normalną rodziną – chociaż tylko przez krótki czas.
Dlatego nie każda osoba się do tego nadaje, bo trzeba rozkochać dziecko, zakochać się w nim, a potem pozwolić mu odejść. Czasami jest to trudniejsze, czasami łatwiejsze. Najważniejsza jest jednak świadomość tego, że rozstanie jest nieuchronne. I o tym właśnie jest ten blog.

(…)

Prawdę mówiąc też nie bardzo rozumiem, co chcesz powiedzieć. Bo jeżeli rodzicom zastępczym jest przez jakiś czas smutno po oddaniu dziecka do adopcji, a nawet jeżeli sobie chcą popłakać, to przecież to jest ich problem. Ważne, aby proces przekazania dziecka do adopcji przebiegł prawidłowo (bo to też jest proces).
No chyba, że uważasz, iż rodzice zastępczy cały czas powinni utrzymywać dystans emocjonalny z dzieckiem, tak aby ono ich nie pokochało. Z taką tezą na pewno bym się nie zgodził. Jeżeli dziecko przebywa w takiej rodzinie dla przykładu rok, a nawet dwa od urodzenia, to kim dla niego jest taka rodzina, jak nie rodziną prawdziwą? Jeżeli ma nią nie być, to wróćmy do sierocińców.

(…)

A kim jest prawdziwa mama? Ta biologiczna? Ta adopcyjna będąca tylko pewnym wyobrażeniem i niczym więcej? A może jednak ta, która jest tu i teraz... bywa że jest to mama zastępcza.
Jak wytłumaczyć dziecku, które ma kilka miesięcy, że będzie miało „prawdziwą” mamę?
Jak wytłumaczyć trzylatkowi, że będzie miało „prawdziwą” mamę, skoro spotyka się z mamą biologiczną i być może do niej wróci?

Tak, dziecko potrzebuje prawdziwej mamy i prawdziwego taty. Tyle tylko, że nie za pół roku, rok, dwa, a może pięć lat. Potrzebuje jej teraz.

Chyba się nie rozumiemy. Mam tylko nadzieję, że nie wpadniesz kiedyś na pomysł, aby adoptować dziecko... sorry.

(…)

Nie do końca jest to prawdą. Owszem rodziny zawodowe otrzymują wynagrodzenie za swoją pracę, tyle tylko, że mają obowiązek zaopiekować się przynajmniej trójką dzieci. Do tego są to najczęściej dzieci zaburzone, z deficytami. Trzeba zrobić wiele, zanim dziecko zostanie skierowane do adopcji. Przede wszystkim trzeba je zdiagnozować, wielokrotnie uczęszczać na rehabilitacje, korzystać z pomocy psychologów i wielu innych specjalistów.
Istnieje też obowiązek umożliwienia rodzicom biologicznym kontaktu z dzieckiem. Proszę sobie wyobrazić ile czasu trzeba poświęcić, gdy ma się choćby trójkę dzieci i każdy z ich rodziców che się spotkać raz w tygodniu na dwie godziny. A przecież ktoś w tym czasie musi zaopiekować się pozostałą dwójką. Dochodzą też obowiązki niezwiązane bezpośrednio z opieką nad dzieckiem (sądy, PCPR, szkolenia). Dlatego nie ma możliwości, aby dodatkowo pracować zawodowo.
Pensję otrzymuje też tylko jeden z rodziców zastępczych, a drugi ma obowiązek pracy. Dlatego ja w zasadzie jestem pewnego rodzaju wolontariuszem. O pieniądzach nie chcę dyskutować, ale jak na 24 godzinne bycie w ciągłej gotowości – nie są to wielkie kwoty.
Są też jeszcze rodziny zastępcze niezawodowe. Co w takim przypadku? Czy też nie powinny angażować się emocjonalnie?
Co do szkoleń... Byłem już na wielu z nich i każdy z psychologów podkreślał, że powinniśmy w maksymalny sposób próbować stworzyć silną więź z dzieckiem. Nie istnieje więc pojęcie rodzina prawdziwa i nieprawdziwa. Dla dziecka mamy być po prostu rodziną. Później następuje proces przejścia dziecka do rodziny adopcyjnej. Jeżeli jest on przeprowadzony prawidłowo, to dziecko nie powinno przeżyć traumy. Ważne jest również pokazanie dziecku w późniejszym okresie, że jednak ta ciocia i wujek istnieją, że można się z nimi spotkać, porozmawiać przez telefon. - nie ja to wymyśliłem, właśnie tego dowiedziałem się na szkoleniach.

Przepraszam, jeżeli Panią uraziłem, ale sprawia Pani wrażenie osoby, która traktuje rodzinę zastępczą jak przechowalnię, jak coś od czego należy się natychmiast odciąć tuż po adopcji, a najlepiej natychmiast zabrać dziecko do swojego domu (bo przecież ono tylko czeka na prawdziwą mamę). Tak nie jest. Rodzina zastępcza jest historią dziecka. Wielokrotnie czas spędzony w takiej rodzinie jest bardzo miło wspominany. Nam też zdarzają się przypadki, gdy dziecko (będąc już w adopcji) mówi, że tęskni do cioci (nawet po wielu miesiącach). Mądrzy rodzice dzwonią do nas i mówią „wpadnijcie na kawę”.. Tak to powinno wyglądać. I nie jest to mój wymysł.

(…)

Dodam jeszcze jedną uwagę. Tym razem jest to moja prywatna (niczym niepoparta) opinia.
Adopcja nie jest powołaniem. Jest zaspokojeniem własnych potrzeb bycia rodzicem. Zresztą bycie rodzicem zastępczym, też nie jest powołaniem czy misją. Prędzej nazwałbym to pasją, i również zaspokojeniem swoich potrzeb. Może jestem świrem, ale gdy przychodzi do nas dziecko zaniedbane, a oddajemy do adopcji dziecko szczęśliwe, które nadgoniło wszelkie opóźnienia... to daje mi to ogromną satysfakcję. Przychodzi Kopciuszek, a wychodzi Królewna. Czy to źle, że pojawia się smutek przy rozstaniu, że ma się chwilowego doła? Wydaje mi się, że nie, że jest to tylko dowód na to, że jest się jeszcze normalnym, zdrowym psychicznie człowiekiem.
Pieniądze są sprawą drugorzędną... po prostu za coś trzeba się utrzymać, a przede wszystkim zapewnić dzieciom ich potrzeby. Gdyby chodziło o kasę, to każdy chciałby być rodziną zastępczą. A jakoś tłumów nie widzę. Do nas przychodzą na praktyki rodzice kończący szkolenia dla rodziców zastępczych. Bywa, że na kilkanaście rodzin kończących kurs, nie ma ani jednej, która chciałaby zostać rodziną dla nieznanego sobie dziecka (bo na przykład jest to rodzina spokrewniona), albo rodzice mają motywacje adopcyjne i w pewien sposób chcą obejść procedury ośrodków adopcyjnych (bo choćby są zbyt starzy, nie mają wymaganego stażu małżeńskiego, nie są małżeństwem, albo są samotni).

(…)

Wydaje mi się, że tylko idiota mógłby mnie wyrzucić z ośrodka za takie twierdzenie.
Bo czym w zasadzie różni się adopcja od urodzenia dziecka biologicznego? Przecież rodzice nie płodzą dzieci z pobudek altruistycznych... aby dać życie jakiejś istocie. Są to egoistyczne potrzeby posiadania dziecka. Chcę być mamą, czy chcę być tatą. Po prostu „chcę”, czuję taką potrzebę.
Rodzice adopcyjni też „chcą”. Idą do ośrodka adopcyjnego nie po to, aby pomóc jakiejś biednej sierotce, ale dlatego, że życie bez dziecka jest dla nich puste. Być może są wyjątki, które traktują adopcję jak powołanie. Tylko czym w zasadzie jest powołanie? Jest darem do wykonywania czegoś tam. Czy wszyscy rodzice adopcyjni są obdarzeni darem niesienia pomocy opuszczonemu dziecku?
Ja na szkoleniu dla rodzin zastępczych nie kryłem, że chcę być pogotowiem rodzinnym, bo traktuję to jak wyzwanie, bo chcę poczuć radość z tego, że pomogłem jakiemuś dziecku, bo to nada większy sens mojemu życiu. Nie kryłem, że nie wierzę w altruizm. Jestem zwolennikiem teorii, że każde działanie wykonujemy dla nagrody. A może nią być choćby zadowolenie i świadomość dobrze wykonanej pracy. Jakoś kwalifikację dostałem. Była też na moim szkoleniu rodzina, dla której bycie rodzicem zastępczym było misją, której muszą się podjąć. Myślę, że chodziło o całokształt, a nie tylko tak formułowane zdanie... ale jednak kwalifikacji nie dostali.

(…)

Zgadza się. Ja właśnie o tym pisałem, że altruizm wcale nie jest w cenie. Uważam, że ośrodki adopcyjne nie są zainteresowane Mesjaszami i Matkami Teresami, chociaż faktycznie dziecko jest w centrum i do niego dobiera się najlepszych rodziców.
Nie jestem psychologiem, ale sądzę że zadaniem wszelkich testów jest określenie kompetencji rodziców do pełnienia swojej roli (niezależnie czy chodzi o adopcję, czy o pieczę zastępczą – chociaż myślę, że tutaj one tylko częściowo się zazębiają).
Ja nigdy nie próbuję manipulować testami, bo mogłoby to się czasami na mnie zemścić.
Wydaje mi się, że najważniejsza jest umiejętność rozpoznawania uczuć dziecka i radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych, w sytuacjach skrajnych emocji. Sama miłość nie wystarczy i bazowanie na tym jest zgubne (również na etapie szkolenia). Rodzic też ma prawo do tych emocji i powinien potrafić wyegzekwować uszanowanie przez dziecko tych emocji. Dlatego pewna doza egoizmu jest niezbędna. Zresztą z obu stron - gdy nastolatek wykrzykuje do swoich rodziców „ja się na świat nie pchałem!”, to w mojej ocenie ma rację.
Oczywiście, że nie można uzasadniać chęci adopcji tym, że chce się mieć wsparcie na starość, albo potrzebny jest syn do pracy na roli. Jednak potrzeba posiadania dziecka jest moim zdaniem jak najbardziej normalna. Pewnie, że dochodzą do tego różne inne czynniki, jak choćby umiejętność radzenia sobie ze stratą (utrata dziecka biologicznego, niemożność zajścia w ciążę). Słyszałem też o przypadku, gdy dziecko adopcyjne miało być lekiem dla dość mocno zaburzonego dziecka biologicznego. Ale to już jest rola psychologów, aby ocenić czy ktoś się nadaje, czy nie.

Powiem szczerze, że ta dyskusja mnie zaintrygowała. Przy najbliższej adopcji nie omieszkam zapytać naszą psycholożkę, jakie kryteria obowiązują w naszym ośrodku adopcyjnym, i co jest najważniejsze przy badaniu kompetencji i motywacji rodziców.